packaging

بسته بندی مواد غذایی(Food packaging)

همه ی ما در زندگی روزمره مان با بسته بندی سروکار داریم. در استاندارد بریتانیا واژه ی بسته بندی به عنوان هنر یا عملیات مورد استفاده در آماده سازی کالا برای حمل،

نگهداری و یا تحویل به مشتری تعریف شده است و در تعریفی ساده تر می توان بسته بندی را به ظرفی گفت که مظروفی را در خود جای می دهد بنابرین بهترین تعریف برای واژه ی بسته بندی توسط پین در 1962داده شده است که امروزه نیز این تعریف به عنوان کامل ترین تعریف برای بسته بندی کاربرد دارد.

به گفته ی آقای پین بسته بندی عبارتست از :

  1. یک سیستم که زمان تهیه ی کالا را جهت انتقال، توزیع، ذخیره، خرده فروشی و مصرف کاهش می دهد.
  2. یک مفهوم تضمین کننده برای تحویل مطمئن کالا به آخرین مصرف کننده در شرایط مطلوب و با حداقل هزینه است.

بسته بندی یک عمل فنی اقتصادی است که هزینه ی تحویل کالا را به حداقل می رساند، در حالی که فروش و در نتیجه سود حاصل از آن را به بالاترین حد افزایش می دهد و در تعریفی ساده تر بسته بندی را می توان پوششی از یک سیستم که اصطلاحا کالا نامیده می شود دانست. بسته بندی نقش های زیادی علاوه بر نگهداری انجام می دهد.

یکی از زمینه های پویای این رشته، به فروش رسیدن مواد غذایی در بازار رقابت و تجارت است. امروزه در بسته بندی موادغذایی از مواد مختلف استفاده می شود. فلزات سخت مانند قوطی و بشکه، فلزات انعطاف پذیر از قبیل آلومینیوم و قلع، شیشه مانند شیشه های دهانه گشاد و بطری، پلاستیکهای نیمه سخت و سخت به شکل ظرف ها و بطری های قابل فشردن، پاکت های انعطاف پذیر، فیلم های خوراکی، کارتن های سخت کاغذی و فرآورده های بسته بندی چوبی مانند جعبه و کاغذهای انعطاف پذیر مانند چندلایه ها که از ترکیب کاغذ، پلاستیک و فویل ساخته می شوند.
این بسته ها در بسیاری موارد باید در مقابل عملیات فرآیند از قبیل استرلیزاسیون، انجماد و ذوب کردن مواد غذایی منجمد و حتی طباخی نهایی مقاوم باشند.

We are what we eat” ” یک ضرب المثل قدیمی است که می گوید: وضعیت تغذیه، سلامتی و وضعیت جسمی و روحی بستگی به غذایی که ما می خوریم و چگونگی آن دارد.

دستیابی به کیفیت مواد غذایی از مهمترین اهداف بشر از دیر باز بوده است و ایمنی لازمه کیفیت آنهاست. ایمنی مواد غذایی اشاره دارد به فقدان یا وجود مقدار قابل قبول آلودگی و تقلب و ایجاد سموم طبیعی یا بعضی موادی که ممکن است برای سلامتی انسان مضر باشند. کیفیت ماده غذایی می تواند ارزش و پذیرفتگی آن را نزد مصرف کننده تعیین کند.

گذشته از این، ایمنی و خواص کیفی شامل:

ارزش غذایی، پیدایش خواص اورگانولپتیکی ، رنگ و بافت می باشد. سیستم های غذایی در کشورهای در حال توسعه همیشه به خوبی سازمان نیافته است ولی در جهان صنعتی، توسعه داده شده. به هر حال مشکلات رشد جمعیت شهر ی، کمبود منابع کافی با ضایعات قبل و بعد از تولید و برداشت، مشکلات محیطی و بهداشت مواد غذایی عواملی هستند که برای سیستم های غذایی در کشور های در حال توسعه مسئله دار در کشور های در حال توسعه مردم ریسک کیفیت و ایمنی مواد غذایی را در تیررس و محدوده ریسک بالا قرار می دهند.

این مقاله مشکلات خاص کیفیت و ایمنی مواد غذایی در کشورهای در حال توسعه راههای درست برخورد با آنها را مطرح می کند.
به طور کلی باید گفت که صنعت بسته بندی یک عرصه ی وسیع فرصت ها را پیش رو دارد و در سال های آینده تلاش های گسترده شروع خواهد شد.

بر خلاف گذشته مصرف کنندگان و عرضه کنندگان بسته بندی باید در توسعه ی آن تشریک مساعی کنند. باید توجه داشت که نیازهای مصرف کننده برای بسته های راحت موادغذایی باید با ملاحظات زیست محیطی شدیدا در توازن باشند، جنبه های ایمنی مورد توجه قرار گرفته و بطور کلی بسته بندی نقش بزرگتر و قوی تر در نگهداری و حفاظت و توزیع موادغذایی در کشور را بازی کند.

بایستی روش هایی نشان داده شود که پول بیشتری ذخیره شده، از کیفیت خوب محصولات اطمینان حاصل شده و از هزینه های اضافی غیر ضروری جلوگیری شود.

تاریخچه
تاریخ نشان داده است که در ابتدای تمدن بشری نیازی به بسته بندی مواد غذایی نبود، بلکه مردم برای بدست آوردن غذا از محلی به محل دیگر می رفتند تا زمانی که پناهگاههای دایمی برای خود پیدا کردند.

در چنین شرایطی ناچار بودند غذا را از محل های مختلف جمع آوری کنند و به محل سکونت خود بیاورند. این نیاز باعث شد که اولین انواع بسته بندی نظیر کدوهای خشک شده، صدف ها، برگها، پوست حیوانات و دیگر مواد طبیعی مورد استفاده قرار بگیرند.

برای انتقال آب، شیر، ماست، روغن یا دوغ از پوست حیوانات استفاده می شد. از شاخ حیوانات برای حمل و نقل و ذخیره غذا و محصولات کشاورزی استفاده کردند. (هنوز در مناطق استوایی از بامبو برای ذخیره سازی مواد غذایی استفاده می شود)

بطور کلی ظهور انقلاب صنعتی به راستی تحول اساسی در نظام تولید کالایی ایجاد کرد. انقلاب صنعتی، جهان را با فوران کالاهای گوناگون صنعتی روبرو کرد.

تنوع کالاها و رقابت فشرده میان تولید کنندگان و بازرگانان به تدریج هند را نیز علاوه بر علوم دیگر وارد مجموعه سیستم بسته بندی کرد. با پیشرفت بیشتر، علوم دیگری نظیر روانشناسی فردی، اجتماعی و ارگونومی به این مجموعه اضافه شد.

توسعه بسته بندی سبب مستقل شدن این صنعت از مجموعه صنایع دیگر شد و رقابت و نیاز سبب گردید که صنایع بسته بندی سهمی قابل توجه از بودجه های شرکتهای تولیدی را به خود اختصاص دهد. امروزه صنایع بسته بندی تبدیل به یک تکنولوژی قدرتمند شده است…

بسته بندی مواد غذایی

پلاستیکها:

سلوفان: این فیلم اولین فیلم شفاف برای بسته بندی مواد غذایی است. شفافیت این فیلم نیز به خشک شدن سریع آن بعد از لاک اندود کردن کمک میکند. مهمترین نوع (سلوفان نیتروسلوفان Ne) است که باچند لایه PVDCپوشانده شده است. سلوفان دارای خواص ویژه ای است که مهمترین آنها نفوذپذیری نسبت به رطوبت است که برای بسته بندی مواد غذایی مانند پیراشکی ونان مناسب است. لازم به ذکر است که 70% شکلاتهای تولیدی توسط سلوفان بسته بندی میشود.

فیلم  بدون پوشش سلوفان به ضخامت cm 23.6 _22 و وزن Gr/cm3 1.45غیرقابل نفوذ به روغن بوده وبه آسانی توسط دستگاه بسته بندی می شود.امتزاج سلوفان بایک لایه LDPE باعث افزایش مقاومت آن و نیز غیرقابل نفوذ نسبت به اکسیژن و رطوبت می شود.اگر بایک لایه PVCDلاک اندود شود از آن برای بسته بندی کالباس ‌،سوسیس،پنیر،بادام زمینی ومایونز استفاده می شود.

پلی اولفین ها: پلاستیک هایی که حاوی یکسری هیدروکربن های غیراشباع باشدو دارای یک پیوند دوگانه در مولکول باشند را پلی اولفین می گویند. پلی اولفین در برابر نفوذ رطوبت وبخار آب مقاوم است.

دوختها در ظروف پلی اولفین با المنت حرارتی است، اما پلی اولفین ها در برابر نفوذ گازها ومواد معظر   مقاومت کمی دارند. اولین فیلم پلاستیکی تولید شده LDPE پلی اولفین بود.

LDPE: این پلی اتیلن 0.91_0.925 است که مقاومت خوبی در برابر کشش و نفوذ پذیری بخار آب دارد؛ نفوذ پذیری آن ازبخار آب Gr/m2 1 در روز در ضخامت 12آµm’>100 و حرارت ċ23 و رطوبت 85% است. امادر برابر روغن مقاومت کمی دارد. شکل پذیری LDPEE در مقایسه با کاغذ چندان مطلوب نیست.

موارد استفاده از LDPE عبارتند از:

کیسه های نایلونی بزرگ، فیلم باریک برای تولید ساک های پلاستیکی در مصارف گوناگون و کیف های حمل ونقل از LDPE با ضخامت mµ40  برای بسته بندی با سیستم خلا ،با ضخامت µm60 برای مواد غذایی مایع و نیمه جامد و ضخامتµm90 به صورت کیسه های پلاستیکی برای بسته بندی شیر  استفاده می شود.

HDPE: وزن مخصوص HDPE Gr/cm3 0.965 _0.925  و نقطه ی ذوب آن ċ129 است. چگالی بالای این نوع پلی اتیلن ویژگی های خاصی به آن می  بخشد ازجمله:

  1. مقاومت آن در برابر کشش بیشتر شده و استقامت آن هم افزایش یافته.
  2. کریستالیزاسیون آن افزایش می یابد.
  3. مقاومت آن در برابر اصطکاک افزایش می یابد.
  4. مهاجرت در آنها افزایش می یابد.
  5. نفوذ پذیری بخار آب کاهش می یابد.
  6. میزان نفوذ پذیری اکسیژن در فیلمHDPE کاهش می یابد.
  7. مقاومت آن نسبت به حرارت افزایش می یابد .
  8. دوختHDPEدر دمای 125تا ċ150 امکان پذیر است

در حالی که برای دوخت فیلم پلاستیکی دمای 50تا 100 متداول است.

کاربرد:

  • کیسه پلاستیکی برای بسته بندی برنج ومواذ غذایی منجمد شده،
  • بطری پلاستیکی شیر ومایه ظرفشویی ،
  • ظروف حمل ونقل بشکه پلاستیکی وتانکر ذخیره

پلی پروپیلن(P.P):  وزن  مخصوص حدود gr/cm3 _0.9 دارد و یکی از مهمترین مواد پلاستیکی در بسته بندی به شمار میرود. مزایای در مقایسه با HDPE  شفاقیت و استحکام آن است.

نقطه ی ذوب ċ170_160 دارد.نفوذ پذیری بخار آب و اکسیژن در آن شبیه HDPE است و غیرقابل نفوذ نسبت به روغن بوده و استقامت آن در مقابل کشش وضربه دوبرابر کمتر از HDPE است.

موارد استفاده : کیسه پلاستیکی در بسته بندی ها_در بخش نساجی.

یکی ازمعایب PP شکنندگی آن در دمای پایین است.

PP اصلاح شده(OPP): در اصلاح نمودن PP انعطاف پذیری و مقاومت آن افزایش می یابد. فیلم پلاستیکی OPP به صورت نوار های بسته  بندی یا نوار ریسندگی مورد استفاده قرار می گیرد ، از فیلم OPP اغلب در بستن بسته بندی ثانویه استفاده میشود.

نوار OPP در مقابل فشار ودمای ċ50-0 مقاوم است. از OPP در بسته بندی نمودن ثانویه شکلات، چیپس و ماکارونی استفاده میشود. P.S: دارای وزن مخصوص 0.95 gr/cm3 است.

5/5 - (1 امتیاز)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.
شما برای ادامه باید با شرایط موافقت کنید

مطالب سایت

قالب سازی بطری پت چگونه است؟

قالب‌سازی بطری‌ پت (پلی‌اتیلن ترفتالات) یک فرآیند مهم در صنعت بسته‌بندی است که به منظور تولید بطری‌های شفاف و مقاوم برای نگهداری مایعات و…
قالب سازی بطری پت چگونه است؟
فهرست
.