قالب تزریق پت
همانطور که پیش‌تر و در مطلب مرتبط با طراحی قالب تزریق پلاستیک وعده‌ی آن داده شد، امروز بر آنم تا باز به مبحثی دیگر در حوزه طراحی قالب های تزریق پلاستیک بپردازم. مطلب امروز چه‌بسا حائزاهمیت‌ترین مبحث در طراحی قطعات و قالب‌های تزریقی است: آندرکات. با برزین صنعت در ادامه این مطلب همراه باشید.
آندرکات (undercut) چیست؟
به هرگونه فرورفتگی و یا برآمدگی که قائم بر جهت بیرون آمدن قطعه باشد و یا به بیان دیگر از بیرون رانده شدن قطعه از درون قالب تزریق ممانعت کند، آندرکات می‌گوییم.
انواع آندرکات
آندرکات در دو نوع بیرونی و داخلی به وجود می‌آید. اگر آندرکات در فضای داخلی قطعه رخ دهد، از نوع داخلی و اگر در سطح قطعه اتفاق افتد از نوع بیرونی خواهد بود.
منشاء پیدایش آندرکات
طراحی در دنیای مدرن به مفهومی بسیار حسّاس و نیازمند رعایت معیارهای موشکافانه‌ای بدل شده است. یکی از اصطلاحاتی که شاید قادر به ادا کردن حق مطلب پیرامون این پیچیدگی و حساسیت باشد، اصطلاح “هوشمندانه” است که به کرّات درباره‌ی طراحی محصولات مختلف به کار گرفته می‌شود. طراحی هوشمندانه البته مفهومی است وسیع که در حوزه‌های مختلف ویژگی‌های منحصر‌به‌فردی را شامل می‌شود.
زمانی این طراحی هوشمندانه، خود را در پیش‌بینی صحیح اولین برخورد کاربر و در نتیجه اتخاذ بهترین واکنش متناسب با آن و زمانی دیگر در نحوه‌ی برخورد هوشمندانه با عوامل محیطی که محصول در آن به کار گرفته خواهد شد (برای نمونه چراغ‌هایی که در حضور انسان روشن و سپس به طور خودکار خاموش می‌شوند) نمایان می‌سازد.
در بحث طراحی قطعات تزریقی نیز طراحی هوشمندانه می‌تواند بیان‌گر ویژگی‌هایی منحصربه‌فرد باشد. عموماً اشغال حداقل فضای ممکن، پیش‌بینی کلیه‌ی نیازهای کاربران در هنگام بهره‌گیری از محصول و سهولت کامل استفاده از آن، از جمله انتظاراتی است که بر اساس آن‌ها طراحی یک محصول را به قضاوت خواهند نشست.
بر مبنای این انتظارات، قطعات تزریقی مدرن، بعضاً بسیار پیچیده و نیازمند پیاده‌سازی جزئیات فراوانی هستند که خواهی‌نخواهی شکل نهایی قالب را از فرم متعارف آن خارج و درهم‌تنیدگی‌های بسیاری در آن پدید می‌آورند.
اما جالب توجه‌ترین نکته پیرامون آندرکات آن است که اگرچه ممکن است منشاء آندرکات برای تحقق بخشیدن به یک طراحی هوشمندانه به ذهن طراح خطور کند، با این وجود آندرکات خود چالشی جدید خواهد بود در راه تحقق چنین امری!
برای روشن شدن مطلب اجازه دهید به تعریف ابتداییمان از آندرکات رجوع نماییم:
“هرگونه فرورفتگی و یا برآمدگی که قائم بر جهت بیرون آمدن قطعه باشد و یا به بیان دیگر از بیرون رانده شدن قطعه از درون قالب ممانعت کند، آندرکات نامیده می‌شود”.
اکنون پرسش مهم اینجاست که چگونه قابلیتی که خود موجب ایجاد خلل در نحوه تولید محصول می‌شود، می‌تواند بر “هوشمندانه” بودن طراحی آن بیفزاید؟! این پرسشی است منطقی و پاسخ به آن نیازمند جدا نمودن دو مبحث کاربری و تولید از یکدیگر است.
در حقیقت، آندرکات ممکن است بر هوشمندانه بودن طراحی یک محصول بیفزاید زمانی که صحبت از کاربری آن محصول و نحوه برخورد کاربر با آن به میان آید. با این همه، از دیدگاه تولیدی، آندرکات تنها عاملی است مخلّ فرآیند تولید محصول که می‌بایست از آن اجتناب نمود.
بنابراین، بهتر است لفظ طراحی هوشمندانه را زمانی به کار گیریم که توانسته‌ایم خلل وارد آمده در فرآیند تولید را به نحوی “هوشمندانه” و بدون زیر پا گذاشتن انتظارات و خصوصیات محصول موردنظر مرتفع نماییم. تنها در این صورت می‌توان درنهایت محصولی ممتاز را به کاربر ارائه نمود.
چگونگی برخورد با این مخمصه‌ی طراحی روشن است:
می‌بایست ثابت‌ها و متغیرهای فرآیند تولید را در نظر آورد. در این هنگام، روشن است که انتظارات کاربر و خواص محصول نیز همچون نوع مواد مصرفی و دستگاه تزریق مورد استفاده از ثابت‌های فرآیند قلمداد می‌شوند.
در نتیجه، در اکثر موارد تنها عوامل متغیر قابل اتکا، خودِ محصول و قالب متناسب با آن است. این بدان معناست که یکبار دیگر با دست بردن در طراحی محصول می‌توان خلل وارد آمده توسط آندرکات (که خود ممکن است با تغییراتی در طراحی محصول به وجود آمده باشد) را مرتفع نمود.
جهت مطالعه مطلب دستگاه اب معدنی کلیک کنید.
آندرکات: خوب یا بد؟
به طور خلاصه، نحوه برخورد با مبحث آندرکات را می‌توان در دستور‌العمل زیر شرح داد:
1.حتی‌المقدور از به وجود آمدن آن‌ها جلوگیری نمایید. فرآیند تولید باید حتی‌الامکان با سهولت تمام و هزینه پایین صورت پذیرد.
2.اگر وجود آندرکات اجتناب‌ناپذیر است، حتی‌المقدور با تغییر طراحی قطعه خلل وارد آمده را مرتفع نمایید. بدین ترتیب، هزینه‌های اضافی فرآیند تولید را تهدید نخواهد کرد.
3.اگر اصلاح طراحی قطعه قادر به برطرف نمودن خلل نیست، از گزینه‌ی قالب های پیشرفته استفاده نمایید. این گزینه صدالبته هزینه ساخت قالب را به شکل چشمگیری افزایش خواهد داد. در آینده و در مطلبی مستقل در سایت برزین، به چنین قالب‌های پیشرفته‌ای خواهم پرداخت.
